MİLLİYET.COM.TR / Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya-Ukrayna savaşının dördüncü yılına yaklaşılırken, ABD arabuluculuğunda hazırlanan 20 maddelik yeni barış planını kamuoyuna açıkladı. Plan, Ukrayna’ya güçlü güvenlik garantileri verilmesini, Avrupa Birliği’ne üyelik yolunun açılmasını ve savaşın sona erdirilmesini hedefliyor.
‘KRİTİK BAŞLIKLARDA UZLAŞMA SAĞLANAMADI’
Kiev merkezli RFE’nin aktardığına göre Zelenskiy, 23 Aralık’ta gazetecilere yaptığı açıklamada, son haftalarda ABD, Ukrayna ve Avrupalı müzakereciler tarafından hazırlanan taslak metnin detaylarını paylaştı. Belgede, Rusya ile Ukrayna arasında “tam ve koşulsuz bir saldırmazlık anlaşması” öngörülürken, bazı kritik başlıklarda uzlaşının henüz sağlanamadığı belirtildi.
KREMLİN DOĞRULADI: PUTİN BİLGİLENDİRİLDİ
Kremlin’den yapılan açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in taslak plan hakkında bilgilendirildiği ve Moskova’nın şu anda resmi yanıtını hazırladığı bildirildi.
‘SAVAŞI SONA ERDİRMEYE YÖNELİK SİYASİ BELGE’
Zelenskiy, söz konusu yeni planı anlatırken “Bu belge bir çerçeve metindir. Savaşı sona erdirmeye yönelik temel bir siyasi belgedir. Ukrayna, Amerika, Avrupa ve Rusya arasında hazırlanmıştır” dedi.
Ukrayna lideri, özellikle toprak konuları gibi hassas başlıkların liderler düzeyinde ele alınması gerektiğini vurgulayarak, ABD ile devlet başkanları seviyesinde bir görüşmeye hazır olduklarını söyledi.
UKRAYNA’YA GÜÇLÜ GÜVENLİK GARANTİLERİ
Taslak anlaşmaya göre, Ukrayna’ya NATO’nun 5. maddesine benzer güvenlik garantileri verilmesi planlanıyor. Buna göre, ABD, NATO ve anlaşmaya imza atan Avrupalı ülkeler, Ukrayna’ya yönelik bir saldırıyı ortak savunma kapsamında değerlendirecek.
Plan ayrıca, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin barış döneminde 800 bin personel seviyesinde korunmasını öngörüyor. Bunun yanında, ABD-Ukrayna arasında ikili güvenlik ve yeniden inşa anlaşmaları yapılması da taslakta yer alıyor.
AB ÜYELİĞİ İÇİN NET TAKVİM
Zelenskiy’nin açıkladığı plana göre, Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne üyeliğine belirli bir zaman dilimi içinde izin verilmesi de anlaşmanın önemli maddeleri arasında bulunuyor.
DONBAS VE NATO ŞARTI
Putin’in son dönemde dile getirdiği talepler de gündemdeki yerini koruyor. Buna göre Moskova, Ukrayna’nın Doğu Donbas bölgesinde yaklaşık 5 bin kilometrekarelik alanı Rusya’ya bırakmasını ve NATO üyeliği hedefinden resmen vazgeçmesini istiyor.
Zelenskiy ise sahadaki duruma ilişkin şu ifadeyi kullandı:
“Anlaşmanın imzalandığı tarihteki askeri konuşlanma hattı, fiilen temas hattı olarak kabul edilecek.”
Ayrıca, çatışmaların sona erdirilmesi için askeri birliklerin yeniden konuşlandırılmasını belirleyecek bir çalışma grubu kurulacağı, olası özel ekonomik bölgelerin de bu süreçte ele alınacağı belirtildi.
TEMAS HATTI UZAYDAN İZLENECEK
Taslak plana göre, ateşkesin ihlal edilmesini önlemek amacıyla uzay tabanlı, insansız izleme sistemleriyle temas hattı denetlenecek ve ihlaller için erken uyarı mekanizması kurulacak.
ZAPORİZHZHYA NÜKLEER SANTRALİ DÜĞÜMÜ
Uzlaşının sağlanamadığı başlıkların başında ise, Avrupa’nın en büyük nükleer tesisi olan Zaporijya Nükleer Santrali geliyor. Rus kontrolündeki bölgede, cephe hattına yakın konumda bulunan santralin, taslak plana göre Ukrayna, ABD ve Rusya tarafından ortak işletilmesi öngörülüyor.
REFERANDUM VE SEÇİM SİNYALİ
Zelenskiy, barış anlaşmasının parlamentoda onaya sunulacağını ve/veya ülke genelinde referandum yapılacağını açıkladı. Ayrıca, başkanlık seçimlerinin de bu referandumla aynı anda yapılabileceğini söyledi.
“Ukrayna bu anlaşmayı parlamentoya sunacak ve/veya ‘evet’ ya da ‘hayır’ formatında ulusal bir referandum düzenleyecek.”
Zelenskiy, güvenlik garantilerinin ancak anlaşma resmen onaylandıktan sonra yürürlüğe gireceğini vurguladı.
ESİR VE REHİNELER SERBEST BIRAKILACAK
Taslak anlaşmada, tutuklu tüm sivillerin, rehinelerin, çocukların ve siyasi mahkumların karşılıklı olarak iade edilmesi maddesi de yer aldı.