Bilim dünyasının gizemli olaylarından biri olan süblimleşme, katı ve gaz hale geçişin büyüleyici bir örneğidir. Günlük hayatta farkında olmasak da yüceltmenin birçok farklı ve faydalı yönü vardır. Peki süblimasyon nedir? Süblimasyon nasıl gerçekleşir? Süblimleşme örnekleri nelerdir? Tüm sorular burada.
SUBLİMİNASYON NEDİR?
Süblimleşme, maddelerin katı halden doğrudan gaz haline geçişini ifade eden fiziksel bir olgudur. Bu işlem sırasında katı tanecikler, maddeyi sıvı hale geçirmeden, ısı ve basıncın etkisi altında gaz taneciklerine dönüşürler. Süblimleşme genellikle katıyı gaza dönüştüren etkili bir ısıtma işlemiyle gerçekleştirilir.
SUBLİMİNASYON NASIL OLUŞUR?
Süblimleşme, gaz halindeki maddeyi etkileyen bariz faktörlerle gerçekleşir. Bu faktörlerin ortasında ise basınç ve sıcaklık gibi faktörler yer almaktadır. Olağan koşullar altında katı halde bulunan bazı maddeler, atmosfer basıncında ve belirli bir sıcaklık aralığında doğrudan gaz haline geçerler. Tam olarak, gaz halindeki madde de ters işlem olan “desüblimasyon” ile gazdan katı duruma geçebilir.
SUBLİMİNASYON ÖRNEKLERİ NELERDİR?
- Katran: Katran, yüksek sıcaklıkta süblimleşen elementlerden biridir. Sıcak havalarda bazı katran türleri katıdan gaza geçer ve havaya yayılır.
- Karbondioksit (CO2): Sıradan bazlarda karbondioksit gaz halindedir ancak düşük sıcaklık ve yüksek basınç altında doğrudan kar buzu (kuru buz) olarak bilinen katı karbondioksit oluşur.
- Naftalin: Naftalin günlük hayatta kullanılan ve koku giderici olarak sıklıkla tercih edilen bir kimyasaldır. Oda sıcaklığında bile buharlaşarak yavaşça süblimleşebilir.
- Cam Odun Yağı (Kafur): Cam Odun yağı tıbbi ve endüstriyel alanlarda kullanılan uçucu bir yağdır. Oda sıcaklığında süblimleşir ve doğrudan gaz haline gelir.
- Jel Nitrogliserin: Jel nitrogliserin patlayıcı alanında kullanılmaktadır. Bu element, sıcaklık yükseldiğinde katıdan gaza dönüşerek tehlikeli bir süreç yaratabilir.
Süblimleşme, elementlerin özel koşullar altında sergilediği farklı bir fiziksel özelliktir. Bu tür örnekler süblimleşmenin günlük hayatımızda veya endüstriyel uygulamalarda etkilerini gözlemlememizi sağlar. Bu nedenle süblimasyon konusu bilim adamları, araştırmacılar ve endüstri profesyonelleri için değerli bir alandır.
