İstiklal Caddesi’nde 6 kişinin hayatını kaybettiği, 81 kişinin yaralandığı patlama sonrasında, önce RTÜK yayın yasağı getirdi, ardından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) internet ve sosyal medya platformlarında ‘bant daraltma’ uygulaması yaptı.
İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz, “İstanbul’daki bombalı akın sonrasındaki bant daraltma uygulaması, büsbütün Cumhurbaşkanlığı ve BTK Lideri üzerinden keyfi bir halde yürütülen ve fakat sansür olarak tanımlanacak bir uygulamadır. Hukukumuzda, OHAL temelli bu tip uygulamalar asla olmamalıdır. Demokratik toplumlarda, keyfi bir halde toplumun, bilhassa İstanbul’daki bombalı taarruz üzere toplumu yakından ilgilendiren olaylara ait olarak haber ve bilgi edinmesinin süreksiz olarak olsa dahi keyfi bir yaptırım düzeneği ile engellenmesi asla kabul görmez” dedi.
ANKA’nın aktardığına nazaran Akdeniz’in açıklaması şöyle:
MEVZUATTA BANT DARALTMA İÇİN GENEL BİR YASAL DESTEK YOK: “İstanbul’daki bombalı hücum sonrasında toplumsal medya platformlarına uygulanan bant daraltma yaptırımı ve vatandaşların haber ve bilgi edinme haklarının engellenmesinin yasal desteği çok soruluyor. Kısa yanıt; Türk mevzuatında bant daraltma için genel bir yasal destek yok. Ancak mevzuatta, ‘bant daraltma’ yaptırımının keyfiyete müsaade verecek halde ve sansür emelli kullanılmasına müsaade veren yasal bir düzenleme mevcut. Bu düzenlemenin tarihçesi OHAL periyodundaki KHK’lara kadar uzanıyor.
Ağustos 2016 içinde ve OHAL devam ederken 671 sayılı KHK ile 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu’nun yetkisi ve idari yaptırımlarla ilgili 60. hususuna 10. paragraf eklendi. Bu unsur ile Cumhurbaşkanlığı’na geniş yetki verildi. Bu bağlamda Cumhurbaşkanlığı, ulusal güvenlik, kamu sistemi, hata işlenmesinin önlenmesi, genel sıhhat ve genel ahlakın korunması yahut oburlarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri yahut birkaçına bağlı olarak gerekli gördüğü önlemleri alıp BTK’ya bildirebiliyor. BTK Lideri da Cumhurbaşkanlığı önlemlerine ait kararını derhal işletmecilere ve erişim sağlayıcılara bildiriyor. Bu kararın gereği, derhal ve kararın bildirilmesi anından itibaren en geç 2 saat içinde yerine getiriliyor. Bant daraltma uygulaması da bu halde yapılıyor.
TAMAMEN SAKLI BİR BİÇİMDE YAPILIYOR: Uygulamada aslında hakim onayı kuralı var. Unsur, ‘Bu karar, 24 saat içinde sulh ceza hâkiminin onayına sunulur. Hâkim kararını 48 saat içinde açıklar, aksi halde karar kendiliğinden kalkar’ diyor. Ancak kısa vadeli bant daraltma uygulamalarında hakim onayına gerek kalmıyor. Münasebetiyle kısa periyodik genel bant daraltma uygulamalarında Cumhurbaşkanlığı karar veriyor, BTK Lideri uyguluyor ve ancak 24 saat dolmadan hakim onayına gitme kuralı yok. Hakime gitseler de onay alınacak, ancak o vakit kararlar kontrole açılacak. Kontrol ise istenmiyor.
Hakim kararlarına itiraz edilebilir, itirazlar reddedilse bile Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaat yapılabilir, hatta gerekirse AİHM’ye kadar gidilebilir. Elektronik Haberleşme Kanunu’nda yer alan bu yetki ile bant daraltma uygulaması büsbütün bâtın bir formda yapılıyor.
Ayrıca 5651 sayılı Yasa’da, toplumsal medya platformları ile ilgili olarak, şayet yükümlülüklerini yerine getirmezler ise bant daraltma cezası ve hatta Elektronik Haberleşme Kanunu’nda da şebekeler üstü hizmet sağlayıcıları için bant daraltma cezası var.
SANSÜR OLARAK TANIMLANACAK BİR UYGULAMA: Lakin İstanbul’daki bombalı taarruz sonrasındaki bant daraltma uygulaması, büsbütün Cumhurbaşkanlığı ve BTK Lideri üzerinden keyfi bir halde yürütülen ve lakin sansür olarak tanımlanacak bir uygulamadır. Hukukumuzda, OHAL temelli bu tip uygulamalar asla olmamalıdır. Demokratik toplumlarda, keyfi bir formda toplumun, bilhassa İstanbul’daki bombalı akın üzere toplumu yakından ilgilendiren olaylara ait olarak haber ve bilgi edinmesinin süreksiz olarak olsa dahi keyfi bir yaptırım düzeneği ile engellenmesi asla kabul görmez.” (HABER MERKEZİ)
